3 alternatieven voor ‘rondjes en termijnen’

BAM!

Hoor je dat? Die harde klap?

Dat is het geluid van duizenden nieuwe raadsleden die nu van hun stoel vallen. Waarom?

Omdat ze nu voor het eerst horen hoe ze ‘moeten’ vergaderen. ‘Moeten’, want dit is ‘zoals we het altijd al deden’. Zo vergaderen we nu eenmaal, hier bij ons, in (vul hier je eigen gemeente in – red.).

En wat is dat dan, die manier van vergaderen? Nou ja, er zijn talloze tradities in Nederland Vergaderland. Maar één van de hinderlijkste kennen we onder de naam ‘rondjes en termijnen’.

Dit is dat alle 20 fracties in de raad éérst een betoog houden over een voorstel van de wethouder. Tijdens die betogen mogen ze elkaar onbeperkt interrumperen. In die betogen stellen ze vragen aan de wethouder. En dan na die 20 betogen, mag de wethouder eindelijk eens antwoorden.

De doorsnee burger snapt hier niets van: waarom geeft de wethouder niet direct antwoord op een vraag? Waarom mogen fracties elkaar zomaar in de rede vallen? Waarom herhalen fracties elkaars vragen de hele tijd, in net iets andere bewoordingen? Als dit nou een ‘debat’ is, wat is het nut hier nu van? Wie overtuigt wie hier nu? Wie luistert er echt naar de ander?

Goede vragen van die doorsnee burger. En ook precies waarom die beginnende raadsleden van hun stoel vielen – tot de verkiezingsuitslag waren zij immers ook gewoon nog doorsnee burgers!

En dit is precies waarom wij in onze debat- en vergadertrainingen voor raadsleden vertellen dat het anders kan. Er zijn wel honderden ándere vergadervormen denkbaar dan die ‘rondjes en termijnen’. En je kunt ze als raad direct toepassen, zelfs zonder je Reglement van Orde te veranderen. Hier alvast drie simpele suggesties:

 

Beperk spreektijden, vooral wanneer een besluit nabij is

Geef elke fractie maximaal 4 minuten spreektijd per onderwerp. Of heb lef, en maak er zelfs maar 2 van. Helemaal wanneer de raad als geheel dichtbij een besluit is. Dat wil zeggen: wanneer er een motie, amendement of voorstel op tafel ligt, waar de raad over moet stemmen.

Waarom? Omdat fracties elkaar zo vlak voor de stemming toch niet meer van mening doen veranderen. Omdat fracties er dan méér baat bij hebben om de ruimte te krijgen om zich te profileren in het oog van de kijker, kiezer of journalist. En dan hebben ze meer aan een korte, bondige speech waarin ze helder hun standpunt kunnen laten horen, dan een onbegrensde woordenbrij die kant noch wal raakt.

Immers: in die Beschränkung zeigt sich Der Meister.

 

Laat de wethouder ná elke fractie reageren

Wanneer je in de fase zit waarin je als raad vragen wilt stellen aan de wethouder, dan is een simpel advies: doe dat dan.

Je zou dan kunnen doen wat normale mensen doen: maak er een vraaggesprek van. Dat betekent: 1 fractie stelt een vraag, de wethouder reageert direct. Maar dat voelt voor veel oudgediende raadsleden toch als een stap te ver. Dus vandaar:

Geef elke fractie beperkte tijd voor een betoog over het voorstel. Sta geen interrupties toe. Laat elke fractie in dat betoog ook vragen en opmerkingen voor de wethouder verwerken. En laat dan de wethouder reageren na elke fractie, dus niet pas na alle fracties bij elkaar.

Zo heb je een veel logischer volgorde van ‘vraag-antwoord-vraag-antwoord’, en niet: ‘vraag-vraag-vraag-dezelfde vraag nog een keer-een halve vraag die meer een persoonlijke sneer is-vraag-vraag-vraag’ en dan: ‘één vaag antwoord omdat het moet en dan de andere vragen achterwege laten’.

 

Verwijder de wethouder uit de vergadering

Wanneer je in de fase zit waarin fracties vooral elkaar aan de tand willen voelen, dan is een simpel advies (weer): doe dat dan.

En de makkelijkste manier waarop je dat doet is: haal de wethouder uit de vergadering. Die mag gerust nog even op de publieke tribune zitten, maar die mag gedurende deze ronde even niet reageren.

En vraag fracties dan ook om vragen en opmerkingen aan en jegens elkaar voor te bereiden. Denk je dat je een oppositiepartij misschien wel kunt verleiden om mee te stemmen, omdat het voorstel van ‘jouw’ wethouder wel erg lijkt op iets wat in hun verkiezingsprogramma stond? Gebruik dan slimme vragen om die oppositiepartij naar je toe te trekken.

Of ben je een oppositiepartij, en denk je dat je een coalitiepartij kan losweken, omdat een voorstel van hun wethouder lijnrecht tegenover iets in hun eigen verkiezingsprogramma staat? Alweer: gebruik dan slimme vragen om die coalitiepartij naar je toe te trekken.

Daar heb je het: drie simpele stappen die je kan doen om raads- en commissievergaderingen soepeler, begrijpelijker en effectiever te maken.

Wil je meer technieken om beter te kunnen vergaderen in de gemeenteraad? Vraag dan één van onze trainingen voor gemeenteraden aan. Dat doe je hier. Of: koop onze Debat- en Vergaderwijzer, boordevol handige tips voor raadslid, steunfractie en commissievoorzitter. Dat doe je hier.