Help! Ik spreek te snel!
Je bent niet bang om te presenteren, je doet het zelfs graag.
Je vertelt goede verhalen met een heldere structuur en precies de goede inhoud, besprenkeld met anekdotes, beeldspraak en andere stijlfiguren om het allemaal interessant te maken.
Je oefent zelfs je gebaren en gezichtsuitdrukking. TED-waardig! Maar als je dan gaat presenteren, komt het er zo uit:
Je spreekt te snel! En dat is zonde, want het gemiddelde publiek volgt het allemaal niet meer. Hoe kun je dan leren om langzamer te spreken?
Laten we beginnen met het positieve: zo snel kunnen spreken is niet makkelijk. Je kunt het alleen maar als je:
- Verbaal erg vaardig bent
- Je inhoudelijk ook echt veel te zeggen hebt
Vandaar dat je bijvoorbeeld bij het Amerikaanse beleidsdebat je zoveel ‘spreading’ ( = speed reading, als in: voorlezen op speed) tegenkomt: de dames en heren wedstrijddebaters moeten al hun feitenkennis en analytische vaardigheden in een handvol minuten proppen.
Maar bijna niemand is een wedstrijddebater. Zelfs politici en advocaten, die toch ook zoveel mogelijk inhoud in beperkte spreektijd proberen te proppen, spreken niet zo snel.
De reden hiervoor is simpel: ze weten dat de meeste publieken, zelfs hoogopgeleide, hyperintellectuele D66-rechters met Tolstoy onder hun toga, de aandacht kwijtraken. Ze verteren de haastig uitgespuugde informatie gewoonweg niet.
Tips om langzamer te spreken
Hier is hoe je spreektempo kunt verlagen. Naast de voor de hand liggende tips als ‘haal rustig adem’ en ‘ontspan’, kun je de volgende concrete stappen nemen:
Leg meer nadruk
Welke woorden zijn belangrijk? Laat die meer horen! Spreek bijvoorbeeld woorden met een emotionele lading ook als zodanig uit.
Zeg dus niet: “wijzijnerggeschrokkenvanhetvoorstelvandewethouder” maar: “Wij zijn… erg geschrokken van het voorstel van de wethouder”.
Vermijd ambtenarentaal
Dankzij de hilarische columns van Japke D. Bouma in het NRC durven we al iets meer de onzinwoorden uit onze taal te halen. Maar ze zijn er nog steeds teveel. En voor snelle sprekers zijn onzinwoorden als ‘gekaderde beleidsinvesteringen’ en ‘randvoorwaardelijk transitiemanagement’ nog een extra gevaar.
Waarom? Simpel: dit soort uitdrukkingen hebben heel veel lettergrepen, maar in het hoofd van de sprekers zijn ze precies maar 1 object. Denken aan dat ene object kost net zoveel tijd als in gedachten een plaatje van een puppy voor je te zien: dat is onmiddelijk.
Overigens bizar hoeveel zoekresultaten ‘Busta Rhymes Dog’ op youtube oplevert.
Praten over dat object (de gekaderde beleidsintensivering) kost een dozijn lettergrepen. Omdat je sneller denkt dan je praat, struikelen de lettergrepen over elkaar heen om je gedachten maar bij te kunnen houden.
Spreek langzamer door juist bij dit soort woorden jezelf tot meer pauzes te dwingen. Zet er hoorbaar een streepje tussen: beleids – intensivering. Dat scheelt al. En neem bewust een iets langere pauze daarna.
Nog beter: neem de tijd om dit woord te vervangen. En doe dat vervangen dan tijdens je speech. Dit gaat helemaal makkelijk met twee andere typische ambtenarentaalfenomenen: de bijstelling en de voorzetseluitdrukking.
Lesje Nederlands, hoezee!
Doe dit niet, want voor voorzetseluitdrukkingen en bijstellingen (en bijvoeglijke bepalingen en…) geldt hetzelfde als voor het ambtelijk jargon: je denkt ze sneller dan dat je ze zeggen kunt, en dus versnelt je spraak.
Oefen het ‘realtime plannen’
Ik zei hierboven al dat snel spreken toch ook echt knap is. Iemand die dit kan, kan namelijk iets heel bijzonders: uit het blote hoofd coherente zinnen plannen, terwijl je spreekt.
Doe een beetje judo met die vaardigheid, of anders gezegd: gebruik de kracht van die vaardigheid tegen zichzelf. Terwijl je spreekt, dwing jezelf vijf tot tien woorden vooruit te denken. Geef jezelf dan de opdracht om vijf of tien woorden in de toekomst niet de meest voor de hand liggende woorden voor wat je wilt zeggen in te plannen, maar de mooiste.
Doe al deze drie tips tegelijkertijd, en hier is wat je krijgt: een authentiek, begrijpelijk en vooral gevoeld verhaal. Net als Jerry Maguire:
En dat alleen maar omdat je langzamer spreekt. Go for it.