Verwar krachtige leiders niet met krachtig leiderschap

Verwar krachtige leiders niet met krachtig leiderschap.

Dat is zo’n beetje de afdronk van de nieuwste editie van het Continu Onderzoek Burgerperspectieven van het Sociaal-Cultureel Planbureau. En het is óók de eerste les op onze open inschrijvingsworkshop Democratisch Leiderschap, die je hier kunt volgen: ​

https://adrem-debatstrategie.nl/trainingsoverzicht/open-inschrijvingstrainingen/democratisch-leiderschap/

Want wat staat er? Eerst even de conclusie die het NRC eruit trekt: ‘het vertrouwen van hoger opgeleiden in het kabinet daalt’:

https://www.nrc.nl/nieuws/2025/03/03/vertrouwen-van-hogeropgeleiden-in-regering-flink-gedaald-a4885108# ​ ​Nu doet de tegenstelling tussen ‘hoog’ en ‘laag’ opgeleid pijn aan mijn brein, want:

1. dat verschil is een gemaakt verschil, niet echt
2. dat verschil, voor zover het er is, doet er inhoudelijk niet toe

Iemand die ‘laag’ is opgeleid, is niet dommer dan iemand die ‘hoog’ is opgeleid. Ze verschillen gewoon in opleiding, en dus in vaardigheden. Zo vraag je een omgevingsrechtadvocaat niet om een warmtepomp bij je thuis te installeren, en een installateur vraag je niet om een vergunningsprocedure uit te voeren. Toch wekt dit artikel de suggestie dat hoogopgeleiden slimmer zijn, door dit onderscheid zo te maken. Onterecht, onhandig. ​ ​Maar terug naar de kern: want er is dus een nóg interessantere denkfout. Eentje die niet door het NRC gemaakt wordt, maar door de respondenten uit de enquête. Die denkfout is: sommige kiezers verwarren ‘krachtig leiderschap’ met ‘krachtige leiders’.

Krachtig leiderschap is een proces, waarin meerdere, soms zelfs miljoenen mensen samenwerken om een ingewikkeld doel te behalen. Denk aan hoe de geallieerden destijds de nazi’s versloegen, of aan hoe Oekraïners zichzelf nu op de been houden tegenover de Russissche slachtpartij. Wat deze voorbeelden laten zien, is dat krachtig leiderschap vooral een kwestie is van gevoel van missie en visie delen. Hiërarchie is tijdelijk en slechts functioneel: om de enorme politieke en logistieke uitdagingen beheersbaar te maken, zijn er ‘leiders’- maar die leiders weten dat ze er zijn om de gewone mensen te dienen, helpen en beschermen. ​ ​

Krachtige leiders zijn mensen. Mensen die heel goed kunnen doen alsof ze moeilijke problemen makkelijk kunnen oplossen. Maar stiekem gaat het die leiders niet om de problemen. Het gaat ze niet om de mensen. Het gaat hen alleen om zichzelf. Hiërarchie is permanent en persoonlijk. Ze willen daadkrachtig overkomen, nemen dan doldrieste maatregelen die op de korte termijn misschien werken, maar waarvan de effecten op middellange termijn als een boemerang in hun gezicht terugkomen. Denk aan zo’n beetje alles wat Donald Trump doet, bijvoorbeeld de….verhoging van de importtarieven: ​

​https://fd.nl/politiek/1547389/trumps-invoerrechten-van-25-op-canada-en-mexico-treden-in-werking

Krachtige leiders verzwakken de rest. Krachtig leiderschap versterkt ons allemaal. Haal ze niet door elkaar, en kies altijd voor krachtig, democratisch leiderschap.