Wie won het debat tussen Trump en Harris? Het antwoord zal je verbazen…
Ik heb naar het debat gekeken, zodat jij het niet hoeft te doen. En geloof me: je hebt alle reden om me dankbaar te zijn. Want wat een ongelooflijke, walgelijke meltdown hebben we gezien van Trump. Dat drama had je echt niet willen zien. Hier is het:
https://www.youtube.com/watch?v=VgsC_aBquUE
Het absolute dieptepunt van een waslijst aan dieptepunten was dat Donald Trump ermee dacht weg te kunnen komen om te liegen dat Democratische artsen zelfs ‘abortus na negen maanden’ wilden plegen. Huh? Ja, hij zei het echt – net zoals hij zij dat illegale immigranten in Springfield, Ohio de huisdieren opvraten. Toen de presentatoren hem hier een fact-check op voorlegden (nee, dat is echt niet zo) – was zijn reactie: ‘I’ve seen people on television’.
Tja, ik heb ook wel eens wat op TV gezien. Bijvoorbeeld dat ene ‘Game of Thrones’ -seizoen waar Theon Greyjoy wordt gemarteld door Ramsay Bolton. Verschrikkelijk! Als het echt was… . Maar. Het. Is. Niet. Echt.
Blijkbaar lukt ieder ander wél wat Donald Trump al lang niet meer lukt: feiten scheiden van fictie.
Maar hoe ga je daarmee om als je Kamala Harris bent?
Hoe Kamala Harris het debat zelf won
Als je een debat objectief wil beoordelen, dan kijk je naar zaken als ‘inhoud’, ‘presentatie’ en ‘debat-strategie’. Op al die drie vlakken heeft Harris grandioos gewonnen. Want:
Op inhoud
Wie luister naar het verschil op inhoud tussen Trump en Harris, valt één ding direct op: Trump maakt vage claims met abstracte, niet te controleren getallen: ‘mijn economisch beleid heeft MILJARDEN opgeleverd’, ‘er komen nu MILJOENEN illegale immigranten het land binnen’. Die claims zijn zo vaag dat ze nauwelijks te fact-checken zijn. Harris heeft haar feiten paraat, is specifiek en weet precies te analyseren wat er speelt.
Een mooi voorbeeld is haar verhaal omtrent de oorlog in Oekraïne: ze vliegt meesterlijk op en neer de ‘ladder van abstractie’, waar ze aan de ene kant de abstracte principes van haar buitenlandbeleid verdedigt en aan de andere kant beeldend spreekt: ‘als Trump president was toen Poetin Oekraïne binnenviel, dan zou Poetin nu in Kiev zitten’.
Op presentatie
Voor de duidelijkheid: als het gaat om het beoordelen van met name de presentatie van politieke kandidaten, dan is er altijd sprake van een enorme ‘gender bias’. Het is verdomd oneerlijk, maar onderzoek laat zien dat mannen vrouwelijke kandidaten vrijwel automatisch ‘minder overtuigend’ vinden:
En zelfs met die oneerlijke hindernis tegen haar, slaagde Harris erin om fantastisch te presenteren. Ze maakte regelmatig contact met de kijker door recht in de camera te kijken waar het kon. Ze toonde authentieke emotie waar het paste. En extra indrukwekkend: ze varieerde passend en effectief met de emoties die ze liet zien.
Dat betekent: het is makkelijk om tegenover Trump vooral verontwaardiging te voelen en te laten zien. En Harris deed dat ook. Maar door alleen maar verontwaardigd te zijn, trap je in de val van Trump: als de hoofdtoon van het politieke debat ‘verontwaardiging’ is, dan wínt Trump, omdat hij langer en beter die noot kan aanhouden dan wie dan ook.
Het effectieve en passende van Harris is dus dat ze regelmatig ook andere emoties voelde, en liet zien. Bijvoorbeeld toen Trump losging over illegale immigranten die huisdieren zouden opeten: wat beter past is een soort bezorgde verbazing, alsof Trump een ver familielid is waar het geestelijk bijzonder slecht mee gaat. Harris voelde dat en liet dat zien. En voor de kiezers, de gewone mensen zoals jij en de retorisch-fictieve ik, benadrukte ze ook ‘hoop’ – concreet en specifiek, met beleid.
Op strategie
Op strategisch niveau hoefde Harris maar een heel simpel trucje toe te passen: op het internet heet het ‘rage baiting’. Af en toe een klein prikje uitdelen, af en toe het ego van Trump lichtjes lijken te kwetsen, en Trump lanceerde in een idiote rant waarin hij zichzelf beschamend voorbij galoppeerde. Bijvoorbeeld door te suggereren dat zijn ‘crowd-size’ niet zo groot was, in een debat-stukje over migratie. Trump lazerde rechtstreeks in een bizarre scheldpartij waarin hij maar bleef beweren dat die van hem groter was. Beschamend.
Inderdaad, beschamend: zoals het Amerikaanse gezegde luidt: ‘fool me once, shame on you. Fool me twice, shame on me’ – waarmee de Amerikanen willen zeggen dat je dommer dan een domme ezel bent als je twee of meer keer dezelfde fout maakt. Het debat liep over van dit soort momenten, en de voortdurende neiging van Trump om in zijn eigen idiote rants verdwaald te raken is precies wat het debat gisteren zo afstotelijk maakte om naar te kijken.
Dus, tja, voor iedereen die het masochistische genoegen heeft mogen smaken om dit debat te bekijken, is er maar één conclusie: Harris is de winnaar. Zelfs zo overtuigend, dat de New York Times kon berichten dat zelfs veel Republikeinen dat vonden:
https://www.nytimes.com/2024/09/11/us/politics/trump-harris-debate-who-won.html
Maar…
Hoe Donald Trump het debat erna won
Hier is de maar: volgens twee belangrijke media-kanalen was het niet Harris, maar Trump die het debat overtuigend won. Die twee kanalen zijn: Fox News en X, voorheen twitter, voordat Elon Musk het de grond instampte.
Dat Fox News partijdig is, zal niemand verbazen. Maar toch is het wel leerzaam om even te kijken hoe partijdig dat ‘nieuws’-netwerk precies is. Volgens de kop boven de eerste recensie van Fox vonden zelfs de moderatoren van het debat dat Harris ‘geen concrete voorstellen had’. In de rest van het artikel wordt vervolgens beschreven hoe goed Trump het deed, vooral omdat hij niet één tegenstander had in Harris, maar drie, met de blijkbaar partijdige moderatoren erbij:
De reactie op het rottende lijk van twitter is iets gemengder: pro-Harris-gebruikers delen ook regelmatig stukjes uit het debat waarin ze laten zien hoe Harris scoort, en Trump door de mand kukelt. Maar een belangrijke vraag is: hoe méét je precies wat er gebeurt op X? En welke conclusies trek je daaruit?
Want kijk: bij Fox kun je direct aanwijzen dat ze partijdig zijn. Maar Elon Musk beweert dat X een politiek neutraal platform is, waar iedereen hun mening mag uiten. Één partijdige tweet voor Trump kun je altijd tegenover een partijdige tweet voor Harris zetten. En één partijdige tweet van één gebruiker voor Trump mag je niet interpreteren als een aanbeveling van het gehele platform voor Trump.
Maar er is één maatstaf die slecht nieuws betekent voor Harris: de #ophef-maatstaf. Die maatstaf rust op een vergelijking tussen X en het besluitvormingsproces van twee belangrijke kiezersgroepen. De eerste kiezersgroep zijn de mensen die wel gaan stemmen, weinig politieke informatie verzamelen, maar nog een beetje twijfelen. De tweede kiezersgroep zijn de mensen die Republikeins gaan stemmen, weinig politieke informatie verzamelen, maar nog niet helemaal weten óf ze gaan stemmen.
Wat talloze wetenschappelijke studies zeggen over het besluitvormingsproces van veel van dit soort kiezers, is dat ze heuristieken gebruiken om hun stem te bepalen. Lees bijvoorbeeld eens The Rationalizing Voter van Lodge en Taber:
https://www.amazon.com/Rationalizing-Cambridge-Studies-Political-Psychology/dp/052117614X/ref=sr_1_1
Een heuristiek is een irrelevante, en vaak onlogische, keuzehulp. Vergelijk het met hoe je kiest welk merk pindakaas je koopt in de supermarkt: de meeste mensen nemen niet de tijd om de voedingswaardetabellen te vergelijken, en grijpen naar het merk dat het laatst en het vaakst reclame heeft gemaakt: dat heeft een hogere ‘top of mind’, heet dat dan in de vaktermen van een amorele marketeer.
Voor die twee kiezersgroepen laat X zien dat Trump een hogere ‘top-of-mind’ heeft gescoord, want het is #trump, niet #kamala dat sinds het debat het grootste trending topic is op dit publieke forum. Het klinkt bizar voor iemand die het debat heeft gezien, maar het besluitvormingsproces van zo’n kiezer is dan ongeveer: ‘Uhja, presidentsverkiezingen, wie zijn de kandidaten ook alweer? Trump en… uh, Trump, denk ik? OK, dan maar Trump stemmen, he?’.
Dit betekent dat de combinatie van Fox News en X, voorheen twitter, gezamenlijk een omgeving maken waarin Trump het voordeel heeft boven Harris. En dat is gevaarlijk, want één van de beste analyses van de presidentsverkiezingen die Trump in 2016 won, liet zien dat die combinatie van precies die twee media zo ongeveer de sleutel waren tot het succes van Trump:
https://www.amazon.com/Network-Propaganda-Manipulation-Disinformation-Radicalization/dp/0190923636
De fundamentele les uit deze studie: er zijn twee systemen die moeten samenwerken om een kandidaat als Trump aan de macht te helpen: de nieuwe social media, en een geradicaliseerd deel van de oude media. De echokamers van social media alleen zijn weliswaar belangrijk, maar niet genoeg om een rechts-populistische revolte te veroorzaken. Wat de doorslaggevende factor is: een media-ecosysteem waarin één zender aan één kant van het politieke spectrum veruit geradicaliseerd is (Fox News dus), plus een politieke partij die de populistische kandidaat (zelfs al is het tegen heug en meug) steunt. Uit het boek komt het beeld van een machine naar voren, waarin een geradicaliseerd deel van de oude media en de nieuwe media de politieke instituties en politieke cultuur overrompelen. Dat is gebeurd in 2016, en de snelle partijdigheid van Fox en het trending topic op X tezamen doen vrezen dat dit nu weer gebeurt.
En dus?
Gisteren vonden er dus eigenlijk twee debatten plaats: het échte debat tussen de beide kandidaten wat politieke junkies hebben gekeken, en het debat in de politieke oude en nieuwe media achteraf. Het échte debat heeft Harris groots gewonnen. Maar het debat achteraf in de oude en de nieuwe media is lastiger te duiden: de machine die Trump in 2016 aan de macht hielp, lijkt nu ook weer op gang te komen.
Maar ik wil graag eindigen met een boodschap van hoop. Vandaar dus het goede nieuws het laatste: direct na het debat maakte de belangrijkste en bekendste politieke influencer ter wereld, Taylor Swift, op Instagram bekend dat ze Harris steunt:
En sinds die tijd staat #taylorswift én #childlesscatlady ook in de top tien van trending topics in de Verenigde Staten. Hopelijk is dat genoeg.