Moet dat nou, hameren met zo’n voorzittershamer?
Zie de trailer van een Netflix-serie voor je: in een donker bos waar de Germaanse oppergod Wodan de stormwolken overheen jaagt, hebben een paar stoere mannen (en vrouwen) een strategisch overleg: hoe gaan ze die verdomde watjes van een Romeinen over de kling jagen?
‘Hinderlaag’, bromt de één.
‘Verbrande aarde’, snauwt de ander.
De hoofdman kijkt rond. Zoekt meer suggesties. Zijn ene overgebleven oog rust op Harm. En net als altijd, heeft Harm weer eens geen ideeën. Wat doet Harm hier? Hij zit hier alleen maar ieders tijd te verdoen.
‘Harm?’, commandeert de hoofdman.
Harm sputtert: ‘Ik, eh,,, nou ik zat te denken, misschien als we eens een commissie beginnen, dan kunnen we voorstellen om een beleidsonderzoek te starten, en dan…’
En dan? KLANGG!!!! De hoofdman had genoeg van het gepruttel van Harm. Hij pakte zijn bijl en sloeg de eeuwige treuzelaar de kop in. Geen nuttige bijdrage aan de vergadering = exit Harm.
Je gelooft het niet, maar dit soort praktijken zijn de oorsprong van de nu zo onschuldig ogende voorzittershamer die je in de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en de gemeenteraad ziet. Dat zeg ik niet, dat zegt mijn zeer gewaardeerde collega Wilbert van Vree, die er nota bene op gepromoveerd is:
https://www.vergaderwijzer.nl/2011/02/voorzittershamers/
Maar goed, voorzitters slaan vergaderdeelnemers niet meer de kop in, tegenwoordig. Waarom hebben we dan nog steeds zo’n hamer?
Het antwoord is: zo’n hamer máákt de politieke ceremonie. Het is een ritueel attribuut. En als voorzitter moet je leren daar een beetje een show van te maken. Moet dat? Ja, dat moet: want een politieke vergadering is naast een vergadering, óók een ceremonieel moment.
Vergelijk het eens met een bijzonder ambtenaar van de burgelijke stand: de trouwambtenaren. Stel dat die een huwelijksceremonie hun presentatie net zo aanvliegen als de dagelijkse vergadering op het gemeentehuis. Dat ze een beetje mompelt: ‘Nou uh, we zijn er allemaal, even checken, bruid is er, bruidegom ook. Volgende punt op de agenda is: beslissen of bruid en bruidegom vandaag gaan trouwen. Dit kunnen we hoop ik wel afdoen met een korte stand-up. Even afchecken: bruid, akkoord? Bruidegom, akkoord? Mooi, dan zijn we klaar en kunnen we naar de koffie. Werkze nog vandaag!’
Zo’n trouwambtenaar huurt niemand nog in, en terecht. Denk hieraan, als je een vergadering voorzit (binnen of buiten de politiek): het is óók een ceremonie, dus een heel klein beetje een show ervan maken, hoort erbij.