Dus: je komt slecht in het nieuws, bijvoorbeeld vanwege vermeende shady backroom deals als VVD-politicus, of omdat je bedrijf ontegenzeggelijk een knoeperd van een fout heeft begaan. De persmuskieten komen in hordes op je af: wat doe je dan als woordvoerder of politicus? Hoe speel je de Zwarte Piet af?

Wat volgt is een reeks trucs die wij als bureau voor communicatiestrategie bij uitstek nooit, maar dan ook echt nooit aanraden. Ze zijn in-oprecht, in-authentiek en je verliest er goodwill mee. Gebruik deze lijst dan ook vooral als checklist om op je qui-vive te zijn.

Les 1: De woordvoerder is er niet

We kunnen nergens meer terugvinden of het Bruce Lee, mr. Miyagi, of die andere Aziatische wijsgeer, Yoda, was die zei:

“The best defense is not being there”

Maar we weten wel zeker dat ze dit niet bedoelden als tip voor de woordvoerders c.q. politici. Toch hebben zij deze les goed in de oren geknoopt: google voor de lol eens de frase “niet bereikbaar voor commentaar” en tel de hits. Wij telden er iets meer dan 41.000., en dat is alleen nog maar de letterlijke verwoording.

De Volkskrant gaf in 2015, heel handig, nog een paar mooie formuleringen van dezelfde techniek: “wilde niet reageren”, “kon niet reageren”, et cetera.

Les 2: De woordvoerder ontkent het probleem

Krijg je de woordvoerder dan toch aan de telefoon, dan is haar/zijn volgende truc waarschijnlijk: ontkennen dat er iets aan de hand is.

Als je dat doet, doe het dan wel geloofwaardig. Zo beging de afgelopen week een directeur van een gevangenis in Curaçao de klassieke misser van Monty Python: ontkennen dat er iets aan de hand is, nog voordat je ernaar gevraagd wordt. Althans, dat is de versie van het verhaal van Sandra Korstjens van RTL Nieuws.

https://www.youtube.com/watch?v=PktyJR_U2J0

De volledige sketch zou eigenlijk verplicht onderdeel moeten zijn in elke cursus woordvoering

The wings are not on fire – dat is een mooi staaltje denken aan roze olifanten waar Sarah Gagestein nog een puntje aan kan zuigen.

Je kunt dus maar beter eerst wachten met een aantijging, en die dan op de snijtafel leggen: “wat bedoel je? Dat? Nee joh, dat is helemaal niet gebeurd. Er is helemaal niks aan de hand!”.

Laat één van onze concullega’s daar een slimme campagne omheen verzinnen, en voilá: je hebt het hele klimaatprobleem ontkend en ons allemaal naar de klimaatverdoemenis geholpen. Klimaatverandering bestaat toch niet? Wetenschappers zijn er toch nog niet over uit?

Hier is een lezing van professor Oreskes, mede-auteur van ‘Merchants of Doubt’, het boek dat veel van deze technieken ontmaskert. De moeite waard om helemaal te kijken!

Les 3: de woordvoerder ontkent de verantwoordelijkheid

Dit is zwarteband-niveau Zwarte-Pietenspel, en daarom zien we deze techniek ook terug in het debat rondom het klimaat. OK, zeg je dan: er is iets aan de hand. Er is iets gaande, zeker. Maar: waarom moet je ons daarvoor hebben? It wasn’t me!

Dit wordt wel geloofwaardiger als je het à la Shaggy zegt

Ook hier zijn er weer verschillende formuleringen mogelijk. Je kunt gewoonweg verantwoordelijkheid ontkennen of je kunt de verantwoordelijkheid verschuiven. Bij het verschuiven van de verantwoordelijkheid is het extra handig als je dat doet naar iemand die er niet op kan reageren, bijvoorbeeld ‘Moeder Natuur’ of ‘God’, zoals de Amerikaanse senator Jim ‘The Mountain’ Inhofe dat doet:

https://www.youtube.com/watch?v=QS2IYyywZMs

Oh nee, dat was een andere Mountain – klik de link, niet de video

Pak ze erbij!

Daar heb je het: drie simpele trucs die woordvoerders kunnen gebruiken om te duiken, te ontwijken en te wezelen. Pak deze lijst erbij als je vanavond RTL-Nieuws kijkt. Neem een pepernoot elke keer als je één van deze drie hoort. Succes met ontmaskeren!

Wil je leren hoe je wel netjes en authentiek kunt antwoorden op persvragen? Natuurlijk wil je dat! En dus kijk je ook graag eens bij onze mediatraining.

 

 

 

 

 

 

Tags: persvoorlichter persvoorlichting woordvoerder woordvoering