Als Pieter Omtzigt het zegt, dan is het goed.

Meestal gaan wij van AD REM niet mee in drogredenen zoals deze. Maar voor deze ene keer kunnen we niet anders. Dus herhalen we: als Pieter Omtzigt het zegt, dan is het goed.

En wat zegt hij dan? Nou, dit, een week of drie geleden: dat hij wil dat we tijdens de verkiezingen diepgaande debatten op TV zouden uitzenden, met maximaal drie lijsttrekkers.

En daar zijn wij het hartgrondig mee eens. We zijn het er zelfs zo hartgrondig mee eens, dat we een maand voorafgaand aan Omtzigts eis al iets vergelijkbaars schreven over de Nederlandse verkiezingsdebatten. Lees maar hier.

Waarom Omtzigt deze eis misschien wel kan afdwingen

Probleem alleen is: in diezelfde blgopost legden we ook uit dat er structurele prikkels en factoren zijn, die ervoor zorgen dat een diepgaand debat met slechts drie lijsttrekkers niet snel van de grond komt. En áls het al van de grond komt, dan ben vrees ik dat het niet goed bekeken zal worden.

Wat wij toen niet goed zagen, is dit: Pieter Omtzigt heeft een geweldige machtspositie in het medialandschap. Zijn pas opgerichte partij komt in peiling na peiling eruit als de grootste partij. En dat terwijl Omtzigt er dus geen klassieke media-campagne voor heeft hoeven voeren!

Dat betekent dat alle politieke en nieuwsredacties nu met de handen in het haar zitten: willen ze een verkiezingsdebat organiseren, dan móeten ze Omtzigt wel hebben. Anders kijkt er niemand – of erger nog, dan haken er kijkers af die dan vervolgens roepen dat de ‘mainstream linkse media’ bewust Omtzigts Nieuw-Sociaal Contract hebben willen ‘cancellen’.

Dat wil elke zichzelf respecterende redacteur natuurlijk voorkomen. Wat voor verkiezings-item ze ook verzinnen, Pieter Omtzigt móet erin. En dus kan Omtzigt eisen stellen aan het format – meer nog dan eerder Mark Rutte dat kon, en nog veel meer dan dat eveneens toen nog serieus te nemen nieuwkomer Thierry Baudet dat kan.

Maar is dat wel democratisch?

Dus wie weet, in de komende maanden, dat ze bij de vele redacties in Nederland ook beginnen te denken: als Pieter Omtzigt het zegt, dan is het goed. En dat wij kiezers dan eindelijk eens een debat met diepgang krijgen.

Nu is er ook kritiek op het idee om maximaal drie sprekers in één debat te laten figureren. Dat is namelijk dat het niet democratisch is, en wel langs twee wegen: ten eerste, omdat wij, het publiek, dan per definitie een hele reeks sprekers níet te zien krijgen.

En ten tweede: omdat de nieuwsredacties dan moeten gaan kiezen wie ze als sprekers willen hebben. Op basis van welk criterium maken ze die keuze? Zo’n criterium moet zowel transparant als democratisch gelegitimeerd zijn. Nu zullen veel mensen denken: makkie, je neemt gewoon de top drie in de peilingen. Maar peilingen zijn net als palingen: nogal glibberig.

Plus: we weten uit onderzoek uit de wereld van politieke communicatie dat de mate van berichtgeving in de media een belangrijke voorspeller is van zowel de uitslag in de peilingen en – en dit is eng! – ook het zetelaantal. Wat je dan dus krijgt is een zelfvervullende voorspelling: de media organiseren een debat met Omtzigt, Yesilgöz en Timmermans, de kranten staan vervolgens alleen maar vol met recensies en kritieken op Omtzigt, Yesilgöz en Timmermans, en daarna komt er nog een debat met Omtzigt, Yesilgöz en Timmermans en vervolgens zijn de winnaars van de verkiezingen natuurlijk ook…Omtzigt, Yesilgöz en Timmermans.

Kunnen we daaromheen dan?

Vanuit democratisch perspectief is dat onwenselijk: je wilt niet dat de logica van de media en de macht van één of enkele lijsttrekkers de uitslag van de verkiezingen bepalen. Dat mogen immers alleen de kiezers.

Gelukkig is er een beetje een uitweg. Die uitweg is niet perfect, maar het is er eentje. Die is dat de media zich eraan committeren om méér diepgaande debatten te organiseren, met de andere lijsttrekkers. Om te voorkomen dat de kijkers wegzappen bij een debat tussen pak ‘m beet Joost Eerdmans, Chris Stoffer en Stephan van Baarle, is het snugger om de samenstelling van de drietallen te mixen, zodat elk debat ongeveer evenveel kijkcijfer- en zetelpotentieel telt.

Dus dan zou je liever geen debat tussen Omtzigt, Yesilgöz en Timmermans willen hebben, maar bijvoorbeeld wel:

• Pieter Omtzigt, Laurens Dassen, Lilian Marijnissen
• Dilan Yesilgöz, Esther Ouwehand, Thierry Baudet
• Frans Timmermans, Joost Eerdmans, Christ Stoffer
• Rob Jetten, Geert Wilders, Henri Bontenbal

Je fronst nu vast de wenkbrauwen bij deze verdeling. Ga even na bij jezelf: frons je je wenkbrauwen omdat je veel van de namen die je hier ziet, niet goed kent? Dan moet je even een krant erbij pakken of elders op een betrouwbare site zoals Parlement.com iets meer lezen over wie dit zijn en van welke partij ze de lijsttrekker zijn.

Frons je de wenkbrauwen omdat je een lijsttrekker mist, of omdat je de verdeling niet goed vindt? Dan geef ik je helemaal gelijk: ik heb hier niet een transparant en democratisch gelegitimeerd criterium gebruikt om deze indeling te maken. Het criterium wat ik nu gebruikte was namelijk: ‘gewoon, eerste wat bij me opkomt als ik even scroll door de lijst van lijsttrekkers’. Voor zover mijn eigen nukken en grillen al transparant zijn voor mezelf, is dat zeker geen goede basis om een land mee te besturen.

Maar ik heb er alle vertrouwen in dat onze politieke en nieuwsredacties wél tot een goede verdeling van de debatten kunnen komen. Want tja, die denken ook: als Pieter Omtzigt het zegt, is het goed.

Open inschrijvingscursussen

Al die politici die gaan debatteren, onderhandelen en vergaderen hebben natuurlijk wel training nodig. En dat treft ontzettend! Want hieronder lees jij de trainingen die we dit najaar weer gaan geven. En ook jij kan daaraan meedoen – schrijf je in!

Argumentatieleer en Kritisch Denken

Extra nuttig natuurlijk voor de aankomende verkiezingen! We geven deze training op 5 oktober te Den Haag. Schrijf je hier in.

Media- en woordvoeringstraining

Ook voor als je niet een doorgewinterd politicus bent: hoe zeg je je zegje als er plots een camera voor je neus staat? Hoe kom je niet over als een sufferd met een microfoon in je snufferd? We geven de cursus op 12 oktober in Amsterdam. Schrijf je hier in.

Prachtig presenteren en pitchen

Nooit meer zenuwen door je keel als je voor de groep staat. Pak het publiek in als een kadootje…voor jezelf! We geven de cursus op 31 oktober in Amsterdam. Inschrijven? Hier.

Retorica 2.0: Framing & Storytelling

Laat je woorden je werk vóór je doen. Kies slim en strategisch wat je zegt, en mensen gaan al met je mee nog voor ze het weten. Overtuig iedereen met deze workshop! We geven deze op 7 november 2023 te Amsterdam. Schrijf je in, voor het te laat is:

Scherp schrijven

Zakelijke memo’s en beleidsnotities liggen vaak te verstoffen in een bureaulade. Na deze cursus niet meer! In twee dagdelen leer je om kort, bondig en helder je standpunt op schrift te zetten. Inschrijven. Nu. Hier.

Voortvarend vergaderen en voorzitten

Voorzitters geven graag en vaak het woord (tijdelijk) weg. Maar hoe pak je het voortvarend terug? Hoe handhaaf je de orde en kom je tot een besluit? Wij leren het je op de cursus ‘Voortvarend Vergaderen en Voorzitten’. Je kunt je hier inschrijven.