Drogreden: ‘uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat…’

Een drogreden die ik echt te vaak hoor: ‘uit onderzoek is gebleken dat…’.

Dan denk ik altijd: dat zal wel ja.

Maar: heb je het onderzoek ook gecheckt?

Dat doe je door allerlei vragen te stellen, bijvoorbeeld:

• heb je de dataverzamelingsprocedures onder de loep genomen?
• wat weet je verder van de voors en tegens van de gekozen onderzoeksmethodiek?
• heb je nagerekend wat de onderzoekers met die data gedaan hebben?
• welk theoretisch kader gebruiken de onderzoekers en hoe valide is dat?
• …

Er zijn nog veel meer vragen te bedenken, want – nieuwsflits – wetenschap is moeilijk. Onderzoek doen is moeilijk. En conclusies trekken op basis van onderzoek is al helemaal…je raadt het al: moeilijk!

Let op: ik zeg niet dat je conclusies uit wetenschappelijk onderzoek niet mag gebruiken om je argumentatie te versterken.

Ik zeg alleen dat wetenschap géén stok om mee te slaan is. Het fundamentele kenmerk van het wetenschapsbedrijf is twijfel. Een wetenschapper weet nooit iets zeker. Voor een wetenschapper is elke conclusie altijd voorlopig.

Echt? Ja, echt!

Dus de evolutieleer? Die is voorlopig voor waar aangenomen. De theorie van zwaartekracht? Die is voorlopig voor waar aangenomen. De gedachte dat een hogere rente de inflatie drukt? Die is voorlopig voor waar aangenomen.

In een debat geldt: feiten, zoals die blijken uit wetenschappelijk onderzoek, zijn heus belangrijk. Maar nog belangrijker is de interpretatie van die feiten. Wat betekent het, waar komt het door en wat kunnen we eraan doen?

Zeg in een debat dus nooit zomaar dat iets uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken. Denk dieper.